Blog bij de documentaire ‘Exit Through the Gift Shop: A Banksy Film’ (Banksy, 2010)
De Young Ones Master productie ‘We Are All‘ werkt vanuit verschillende thema’s. Bijvoorbeeld de streetart van Banksy. Zijn kunstenaarschap, of misschien wel het kunstenaarschap in het algemeen. Wat is kunst eigenlijk? Wanneer ben je een kunstenaar? Banksy maakt iconische beelden en laat in zijn documentaire ‘Exit trough de giftshop’ een interessant mechanisme zien over de dunne lijn tussen de realiteit en de verzonnen realiteit. Want kun je ook faken dat je een kunstenaar bent en het dan dus eigenlijk gewoon zijn?
De spelers van Young Ones Master werden tijdens het repetitieproces op verschillende manieren uitgedaagd om bezig te gaan met dit gegeven. Een van de opdrachten was het creëren van een iconisch beeld waarin ze een statement maken over dit onderwerp. Speler Aniek Stokkers maakte dit beeld van een kopieermachine.
copy machine
Fake it till you make it
Na het kijken van Exit throught the gift shop, waarin streetartist Banksy met succes probeert om de wereld in zijn meesterkunstwerk ‘Mr. Brainwash’ te laten geloven, was de belangrijkste vraag voor mij:
Is het mechanisme van ‘kunstenaar zijn’ te kopiëren? En in het verlengde daarvan: Kun je de wereld laten geloven dat je een gerespecteerd kunstenaar bent terwijl je puur en alleen gebruik maakt van gekopieerd werk?
Het is duidelijk dat Banksy, ongerust over hoe wij in anno 2016 omgaan met het begrip ‘kunstenaar’, bang is dat het antwoord op bovenstaande vraag ‘ja’ is. Hij wijst ons op het volgende mechanisme:
I like the idea of the more paintings there are out there the more important it seems, the more important it seems, the more people wanna know what it is, the more they ask eachother about it and it gains real power from received power.
En dat is precies wat er is gebeurd met de schilderijen van Mr. Brainwash. Banksy prijst een ‘nieuw talent’ aan -> Mr. Brainwash krijgt media aandacht -> zijn schilderijen duiken ineens overal op -> mensen zijn, getriggerd door de naam Banksy, nieuwsgierig naar dit ‘nieuwe talent’ -> er wordt een expositie georganiseerd en Mr. Brainwash verdient miljoenen met zijn ‘kunst’ -> de wereld ziet Mr. Brainwash als kunstenaar.
Het mechanisme werkt dus als een trein, alleen er is wel één probleem. Het product dat Mr. Brainwash verkoopt en waarmee hij naar buiten treedt als ‘kunstenaar’, dat product is gekopieerd. Het zijn schilderijen en tekeningen van Banksy zelf, alleen dat schijnen mensen óf niet te doorzien, óf niet erg te vinden. Zo staan we ervoor in de wereld.
Maar als je dus kunstenaar kunt zijn op basis van gekopieerd werk, als je inderdaad kunt werken op basis van het principe ‘fake it till you make it’ wat betekent het dan nog om kunstenaar te zijn? We pikken immers kopieergedrag, dus ‘fakers’ hebben in de huidige maatschappij alle mogelijkheid tot slagen.
Vandaar een kopieerapparaat als iconisch beeld. Dit beeld staat voor mij centraal voor hoe wij in deze tijd met kunst en kunstenaars omgaan. Het gaat voor veel mensen niet meer om de inhoud, alles is inwisselbaar en te kopieren. Fake je product, boots het mechanisme na en gefeliciteerd, de wereld vindt je een kunstenaar. Door deze trend verdwijnt langzaam de waarde van de kunstenaar als vakman of vakvrouw die niet anders kan dan kunst maken vanuit een oprechte, intrinsieke motivatie, en dat is doodzonde.
Door: Aniek Stokkers
We Are All speelt op 15, 16 en 17 april 2016 in het Young Ones Theater. Voor meer info en kaartverkoop, klik hier